Một loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) đi vào thực thi đã tạo ra “bệ phóng” cho
hàng Việt Nam xuất khẩu. Thị trường tốt lên, đơn hàng về nhiều khiến các doanh
nghiệp bận rộn hơn.
“Liều thuốc” cho tăng trưởng xuất khẩu
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan công bố, lũy kế đến hết tháng 3/2021, tổng giá trị
xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 154,01 tỷ USD, tăng 25,2% so với cùng kỳ
năm ngoái với giá trị xuất siêu trong quý I/2021 đạt mức 2,79 tỷ USD.
Theo Bộ Công Thương, Việt Nam đã hoàn thành ký kết 15 FTA song phương và đa
phương. Hiện đã có hiệu lực thực thi 14 FTA, còn Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện
khu vực (RCEP) giữa 10 nước ASEAN và 5 nước đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn
Quốc,Úc, New Zealand, đang chờ các nước thành viên phê chuẩn để có hiệu lực, đây
cũng là FTA có quy mô lớn nhất thế giới.
Đánh giá về tăng trưởng xuất khẩu, ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất
nhập khẩu (Bộ Công thương) cho rằng, các FTA đã và đang mở rộng thị trường xuất
khẩu cho hàng hóa của Việt Nam. Các FTA thế hệ mới như Hiệp định Thương mại tự
do giữa Việt Nam và EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái
Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên hiệp
Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UKVFTA) đã trở thành “liều thuốc” thúc tăng trưởng
xuất khẩu, tiếp sức cho kinh tế Việt Nam phục hồi sau đại dịch.
Đơn cử, với EVFTA, nếu trong 3 quý đầu năm 2020, xuất khẩu sang thị trường EU chỉ
đạt 29,44 tỷ USD, giảm 4,7% so với cùng kỳ năm 2019, thì sau 3 tháng thực thi
EVFTA (từ 01/08/2020), xuất khẩu sang EU đạt khoảng 11,08 tỷ USD, tăng 5% so với
cùng kỳ năm 2019 và đến hết năm 2020, xuất khẩu sang thị trường EU đạt 40,05 tỷ
USD.
Tại thị trường EU, nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã có chuyển biến tích cực
sau 3 tháng EVFTA thực thi. Thủy sản có số lượng đơn hàng tăng khoảng 10%, giá gạo
Việt xuất khẩu sang EU đã tăng phổ biến từ 80-200 USD/tấn, tùy loại so với thời điểm
trước khi EVFTA có hiệu lực. Dệt may, da giày có mức tăng khá cả về giá và số đơn
hàng.
Với thị trường Anh, UKVFTA có hiệu lực tạm thời từ ngày 1/1/2021 và có hiệu lực
chính thức từ ngày 01/01/2021 đã thúc đẩy xuất khẩu tăng 22% trong quý I/2021, đạt
1,6 tỷ USD.
Tăng tận dụng ưu đãi
Xuất khẩu tăng trưởng nhờ khai thác các FTA phần nào đẩy quy mô xuất nhập khẩu
hàng hóa gia tăng. Năm 2019, lần đầu tiên quy mô xuất nhập khẩu của nền kinh tế đã
vượt 517 tỷ USD và đạt trên 545 tỷ USD trong năm 2020, dự báo năm 2021 có thể đạt
600 tỷ USD. Riêng xuất khẩu ghi nhận sự tăng trưởng mạnh từ 176,6 tỷ USD năm 2016
lên 282,7 tỷ USD năm 2020.
Tuy nhiên, ý nghĩa lớn nhất của việc tham gia mỗi FTA là mang đến cho các ngành
hàng cơ hội ưu đãi thuế quan thông qua việc chuẩn hóa sản xuất, đáp ứng quy tắc xuất
xứ, thúc đẩy hình thành chuỗi cung ứng. Tổng kim ngạch xuất khẩu sử dụng các loại
C/O ưu đãi theo FTA trung bình đạt 32-34%/năm. Kết quả này phản ánh doanh nghiệp
và hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam đang dần nâng cao tỷ lệ tận dụng ưu đãi thuế quan
tại các thị trường có FTA với Việt Nam.
Chẳng hạn, EVFTA dù mới được đưa vào thực thi từ tháng 8/2020, nhưng đã có những
tín hiệu tích cực về tận dụng ưu đãi thuế quan. Thống kê cho thấy, tính từ ngày
1/8/2020 đến 4/4/ 2021, hơn 127,296 bộ C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch hơn 4,78 tỷ
USD đã được cấp đi 27 nước EU. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn thực hiện tự chứng
nhận xuất xứ cho gần 3.585 lô hàng với trị giá hơn 10,88 triệu USD được hưởng ưu đãi
thuế quan theo EVFTA.
Các mặt hàng được cấp C/O mẫu EUR.1 chủ yếu là giày dép, thủy sản, hàng dệt may,
nông sản, sản phẩm từ ngũ cốc, hàng điện tử... Thị trường nhập khẩu đa phần là các
nước có cảng biển và trung tâm phân phối, trung chuyển của EU như Bỉ, Đức, Hà Lan,
Pháp.
Với CPTPP (có hiệu lực tại Việt Nam ngày 14/1/2019), xuất khẩu của Việt Nam sang
10 nước CPTPP năm 2019 đạt 39,5 tỷ USD, tăng 7,2% so với năm 2018 và năm 2020
đạt 38,7 tỷ USD, tăng 5% so với năm 2018 khi chưa có Hiệp định. Do CPTPP có tiêu
chuẩn cao, quy định về xuất xứ chặt chẽ trong nhiều ngành hàng, nên ưu đãi thuế quan
sau 2 năm thực thi còn khiêm tốn. Đây cũng là động lực để các ngành hàng tiếp tục đầu
tư đúng trọng điểm, tăng tự chủ nguyên phụ liệu đầu vào để tối ưu hóa lợi ích từ các
FTA.
Trích nguồn : baodautu.vn
Tiếng Anh
