Cộng đồng yêu giày thể thao không khỏi lo lắng cho tương lai của Yeezy – một thiết kế giày nổi đình đám do Ye và Adidas kết hợp.
Cựu giám đốc quảng cáo của Adidas, ông Eric Liedtke và Kanye West tại một sự kiện Yeezy năm 2016. Ảnh: Adidas
Ngày 25/10 vừa qua, tập đoàn Adidas đã theo chân Balenciaga, Vogue, Gap, TJMaxx và agency âm nhạc CAA chấm dứt mọi liên kết với rapper kiêm nhà thiết kế Kanye West. Nguyên nhân là do trong những tháng gần đây, Kanye West thường xuyên có những động thái gây tranh cãi. Anh hành xử ngông cuồng, đe dọa gia đình vợ cũ, đưa ra những phát ngôn phân biệt chủng tộc, và đơn phương gây chiến với những đối tượng hợp tác của mình.
Tại tuần lễ thời trang Paris hồi tháng 9/2022, Ye – một tên khác do Kanye West tự xưng – đã tung ra những chiếc áo phông mang dòng chữ White Lives Matter (tạm dịch: hãy hành động vì quyền người da trắng) ở show thời trang Yeezy Season 9. Nhiều người cho rằng nam rapper cố chia rẽ đoàn kết giữa các chủng tộc.
Chiếc áo “White Lives Matter” xuất hiện tại show Yeezy Season 9 ở Tuần lễ thời trang Paris. Ảnh: YouTube
Theo Liên đoàn Chống phỉ báng, “White Lives Matter” là một cụm từ theo chủ nghĩa tối cao của người da trắng, một nhóm nhỏ của làn sóng tân phát xít. Đây như một phản ứng phân biệt chủng tộc đối với phong trào Black Lives Matter (hành động vì quyền người da đen) bắt nguồn từ đầu năm 2015.
Không dừng lại ở đó, Ye tiếp tục đáp trả cực đoan sau khi đối mặt với những lời chỉ trích show Yeezy. Anh đã đăng những lời thóa mạ người Do Thái lên mạng xã hội. Điều này đã khiến các trang mạng xã hội chặn tài khoản của anh vì có lời lẽ mang tính khiêu khích.
Dòng tweet trên trang cá nhân của Ye West. Ảnh: Twitter @Kanyewest
Trước lối hành xử của Ye, các thương hiệu vốn thân thiết với anh như Balenciaga và Vogue ngay lập tức cắt mối quan hệ. Adidas, đơn vị sản xuất dòng sản phẩm Yeezy của nam rapper, lại có phần chậm chạp hơn khi phản ứng. Nhưng trước làn sóng người tiêu dùng kêu gọi tẩy chay Adidas, ông lớn nước Đức phải dứt khoát chia tay Ye.
Kanye tên đầy đủ là Kanye Omari West sinh ngày 8 tháng 6 năm 1977. Và kể từ tháng 10/2021 anh đăng ký thêm một cái tên pháp lý khác là Ye.
Kanye West chủ yếu được biết đến như một rapper đa tài, với các sáng tạo lấy cảm hứng từ đủ mọi thể loại âm nhạc khác nhau, từ hip hop, soul, baroque pop, electro qua đến cả kinh phúc âm. Bên cạnh âm nhạc, anh bắt đầu thử nghiệm thiết kế thời trang từ năm 2005, với nhiều mẫu thiết kế chinh phục giới mê thời trang đường phố.
Vốn Yeezy là sự kết hợp của Kanye West và Nike. Nhưng nhận thấy sự sáng tạo của nam rapper, Adidas đã chiêu mộ và chào mời anh về đội năm 2013. Sau nhiều màn thử nghiệm nhỏ, đôi bên chính thức hợp tác lâu dài năm 2016. Màn hợp tác này đã giúp thương hiệu Đức thu hẹp khoảng cách với Nike tại thị trường Hoa Kỳ. Mới đầu tháng này, Adidas gọi mối quan hệ hợp tác với Ye là “một trong những sự hợp tác thành công nhất trong lịch sử ngành của chúng tôi”.
Kanye West tại sự kiện Yeezy năm 2016. Ảnh: Getty Images
Tuy nhiên, người ta thường nói lắm tài nhiều tật. Sánh đôi với cái đầu sáng tạo là những thị phi nối tiếp nhau. Ye từng gây thù với cả showbiz. Anh khiến công chúng lắc đầu ngán ngẩm khi công khai danh sách kẻ thù. Từ Taylor Swift, Billie Eilish … đến nhân vật hoạt hình cũng bị ghim, cứ như trò đùa! Thậm chí đầu năm 2020 anh còn tham gia tranh cử tổng thống Mỹ. Cuối cùng, Kim Kardashian đính chính rằng chồng mình bị chứng rối loạn lưỡng cực và phải chia tay do không chịu nổi lối hành xử của anh.
Cũng vì tính khí thất thường này, ông hoàng thị phi hợp tác với ai cũng gây sóng gió. Hồi thập niên 2000 khi hợp tác cùng Nike, anh từng lên án thương hiệu Hoa kỳ là không trả tiền bản quyền cho mình.
Mới tháng trước, nam rapper công kích Gap rằng bộ sưu tập Gap x Yeezy quá đắt đỏ so với kỳ vọng. “Tôi muốn sản phẩm chỉ 20 đô-la Mỹ chứ không phải 200”, anh phát biểu. Rồi Gap và Kanye West chia tay trong cay đắng mặc cho từng lên kế hoạch chung đôi 10 năm.
Đôi dép của Adidas bị Ye West lên án là đạo nhái dép Yeezy. Ảnh: Adidas
Với chính Adidas, đối tác đã cộng tác cùng mình 7 năm, Ye cáo buộc thương hiệu Đức sao chép ý tưởng của mình, “ra mắt những đôi Adidas có phom dáng giống Yeezy”. Đồng thời anh còn chế nhạo Giám đốc điều hành sắp mãn nhiệm Kasper Rorsted trên mạng xã hội. Những yếu tố này đã làm rạn nứt dần mối quan hệ giữa Adidas và Kanye West.
Không rõ tương lai của thương hiệu Yeezy sẽ đi đến đâu khi mà cha đẻ thương hiệu chẳng được lòng bất kỳ ai.
Những dòng giày dép khác nhau của Yeezy. Ảnh: Adidas
Thương hiệu Yeezy xuất phát từ hợp đồng đầu tiên của Kanye West với Adidas năm 2006. Lúc ấy, anh thiết kế một đôi giày thể thao cho thương hiệu Đức, nhưng sản phẩm chưa bao giờ được phát hành ra công chúng. Trong nhiều năm liền, không ai biết một đôi “06 Yeezus” trông như thế nào cho đến khi Ben Pruess (giám đốc toàn cầu của Adidas Originals) chia sẻ một bức ảnh về thiết kế của Kanye West trên Instagram.
Sau đó, Kanye West tạm chia tay Adidas để hợp tác cùng Nike. Nhận thấy sự thành công của dòng Yeezy, năm 2013 Adidas đã ký hợp đồng 10 triệu đô-la Mỹ để mời nam rapper quay lại thiết kế thời trang cùng mình. Lời mời này quá hợp ý Kanye West, người lúc đó đang hục hặc với Nike. Anh cáo buộc Nike không trả tiền bản quyền cho mình “vì tôi không phải một vận động viên”.
Adidas xây dựng Yeezy như một thương hiệu độc lập có sản phẩm ra mắt đều đặn, chứ không phải những đôi giày phiên bản giới hạn ra mắt đột ngột (drop) như cách làm của Nike. Điều này khiến Kanye hài lòng và dốc sức sáng tạo của mình cho Yeezy.
Các thiết kế của hãng nhanh chóng trở thành biểu tượng trên toàn thế giới. Thiết kế lạ mắt nhưng cực kì đường phố. Chất liệu thoải mái, đế cứng cáp nhưng nhẹ chân. Và quan trọng hơn hết là giá thành phải chăng đã giúp Yeezy dễ dàng chiếm được tình cảm của cộng đồng hip hop – cộng đồng yêu sự thoải mái, bụi bặm mà vẫn phải chất.
Một thiết kế trong BST Yeezy Xuân Hè 2017. Ảnh: Jackie Nickerson
Ngay sau khi Adidas tuyên bố cắt hợp đồng với Ye West, giá trị sang nhượng các sản phẩm Yeezy trên thị trường second hand ngay lập tức tăng giá đột biến. Theo Wall Street Journal ghi nhận, mặt bằng giá chung của các sản phẩm đã tăng 20% trong chỉ 24 tiếng đồng hồ. Nhiều người đổ xô đi tìm mua hàng Yeezy vì e ngại rằng Adidas sẽ ngừng sản xuất sản phẩm.
Tuy nhiên, đây không phải ý đồ của Adidas. Vì các sản phẩm Yeezy chiếm đến 7% tổng doanh thu của hãng, ước tính 250 triệu Euro. Ngưng sản xuất Yeezy sẽ khiến Adidas phải sa thải nhân viên và ảnh hưởng xấu đến tình hình kinh doanh chung. Do đó, thương hiệu Đức tuyên bố sẽ tiếp tục bán các sản phẩm hiện tại của Yeezy mà không có sự can thiệp từ Kanye West. Chúng sẽ được thay đổi nhãn hiệu và gia nhập dòng sản phẩm chính của Adidas từ đầu năm 2023.
“Adidas sở hữu pháp lý cho những thiết kế hiện tại”, nói nhà phân tích Piral Dadhania từ RBC. “Công ty tin rằng đây là cách tốt nhất để giảm thiểu thua lỗ. Và cũng sẽ tiết kiệm chi phí quảng cáo [cho Ye] từ năm 2023”.
Kanye West luôn tự mặc sản phẩm của mình thiết kế trên sân khấu, khiến chúng trở thành item hot được săn đón. Ảnh: Pinterest
Dẫu vậy, các sản phẩm Yeezy, khi không còn mang nhãn mác Yeezy và không được Ye West quảng bá, khó mà tạo độ hút khách như trước. Chúng sẽ không còn được săn đón khi không thể tạo cơn sốt trên thị trường sang nhượng. “Adidas sẽ gặp khó khăn nếu muốn tái thực hiện sự thành công của Yeezy mà không có Kanye”, theo lời Kola Tyler, nhà sáng lập shop bán thời trang đường phố Dropout ở Milan.
Dẫu thương hiệu có một lượng fan hùng hậu, cá nhân Kanye West cũng sẽ gặp khó khăn nếu muốn đưa thương hiệu Yeezy đến một đối tác thứ ba. Vừa qua, anh đến tổng cục Skechers ở Los Angeles với đề nghị đưa Yeezy đến công ty này sản xuất, nhưng đã bị mời ra về “vì không có hẹn trước và quay phim bất hợp pháp”. Theo Dylan Dittrich, trưởng ban nghiên cứu tại công ty nghiên cứu thị trường Altan Insights, “Tôi nghĩ thời kỳ của Yeezy đã chấm dứt”.
Sưu tầm
Trích dẫn Vox, Wall Street Journal, AloBot
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
Tiếng Anh
