Các công ty dệt may và các nhà bán lẻ đang thiết lập các hoạt động tại Addis Ababa Ethiopia nhằm tận dụng lợi thế chi phí lao động thấp.
Tại khu công nghiệp Bole Lemi, phía đông Addis Ababa cách 15 km, nhà máy sản xuất giày dép George Shoe Corporation Đài Loan đang chuẩn bị để bắt đầu sản xuất.
Vào giữa tháng 4/2014, hàng trăm nhân viên mới tuyển dụng – nhiều người trong số họ đã tốt nghiệp Đại học - bắt đầu công việc sản xuất 1.500 đôi giày mỗi ngày.
Giống như đối thủ cạnh tranh Huajian Trung Quốc – có kế hoạch xây dựng khu công nghiệp sản xuất đèn ở ngoại ô thủ đô vào năm 2013, cung cấp việc làm cho khoảng 100.000 người – George có tham vọng lớn đối với các công ty tại Ethiopia.
Chỉ trong một thời gian vài năm, công ty có kế hoạch mở khu công nghiệp riêng tại Modjo, một trong những quận thuộc da lớn của nước này, trực tiếp sử dụng 10.000 lao động.
Khu công nghiệp da, dệt may
Bole Lemi là một trong hai khu công nghiệp thử nghiệm (Izs) được thành lập tại Addis Ababa – thứ hai là Kilinto, nằm ở ngoại ô phía nam của thủ đô – và chính phủ nước này có kế hoạch xây dựng khu phức hợp tương tự tại các thành phố khác, bắt đầu với Dire Dawa, Kombolcha và Awassa.
Những khu công nghiệp Izs này có tính năng quan trọng trong chiến lược phát triển cách mạng của mặt trận dân chủ nhân dân Ethiopia.
Ý tưởng là để cung cấp không gian và cơ sở hạ tầng cần thiết cho sản xuất đèn nhằm phát triển mạnh. “Chúng tôi không những sẽ mở khu công nghiệp da và dệt may mà còn chế biến nông sản”, Sisay Gemechu, Bộ trưởng công nghiệp cho biết.
Ethiopia giảm 37 bậc – từ vị trí thứ 104 năm 2007 xuống vị trí 141 năm 2012 – chỉ số hậu cần thương mại Ngân hàng thế giới cho biết.
Tuy nhiên, chỉ 2 trong số 20 nhà máy của Bole Lemi được sử dụng, cả George. Sisay cho biết rằng, tất cả các nhà máy đã được thuê và hơn 10 cơ sở sản xuất được xây dựng.
Bole Lemi dường như là phép ẩn dụ hoàn hảo đối với khu vực sản xuất hiện tại của Ethiopia: tiềm năng to lớn đó vẫn chưa được thực hiện.
Nhà sản xuất đồ da Pittards có trụ sở tại Anh liên tục mở rộng sản xuất tại Ethiopia, như dệt may Ayka của Thổ Nhĩ Kỳ.
Các nhà bán lẻ H&M và Tesco tài trợ đào tạo cho công nhân dệt may với mục đích tìm nguồn cung ứng may mặc từ nước này. Mặc dù vậy, đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) vẫn ở mức thấp, đạt 1 tỉ USD vào năm tài chính 2012/13.
Một nhà kinh tế phương Đông đổ lỗi cho mức độ khiêm tố của FDI về “bàn tay sắt của chính phủ Ethiopia trong lĩnh vực tư nhân”.
Một nghiên cứu của Ngân hàng thế giới năm 2012 về FDI của Trung Quốc tại Ethiopia đã chỉ ra rằng 54% và 84% các nhà đầu tư, theo thứ tự được trích dẫn thuế, hải quan và các quy định thương mại như hạn chế lớn đối với các doanh nghiệp của họ.
Một lĩnh vực tài chính kém phát triển và thị trường ngoại hối kém linh hoạt là những trở ngại, Jan Mikkelsen, đại diện Quỹ tiền tệ quốc tế tại Ethiopia cho biết.
Hậu cần thương mại trong nước không giáp biển này cũng là một vấn đề.
Theo Ngân hàng thế giới, Ethiopia đã giảm từ vị trí thứ 104 xuống vị trí 141 trong bảng xếp hạng 5 năm qua.
Phần lớn hàng nhập khẩu và xuất khẩu của Ethiopia được chở bằng xe tải và từ cảng Djibouti dọc theo đường cao tốc nguy hiểm và chi phí là hiện tượng. Một đường sắt mới đến Djibouti, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2015, sẽ giảm chi phí.
Ngay cả với những hạn chế đáng kể, Helen Hai, cựu phó chủ tịch của Huajian, lập luận rằng, Ethiopia sẽ có thể khai thác lợi thế so sánh lớn – một lực lượng lao động cạnh tranh và trẻ.
“Chi phí lao động trong sản xuất giày tại Trung Quốc chiếm khoảng 22% tổng danh mục chi phí”, bà cho biết. “Ở Trung Quốc ngày nay, chi phí cho mỗi lao động ở mức khoảng 500 USD mỗi tháng. Tại Ethiopia chỉ khoảng 50 USD. Bởi vậy, câu hỏi đi kèm hiệu quả”.
Bà cho rằng, sau 1 năm đào tạo việc làm, công nhân của Ethiopia có thể đạt 70% hiệu quả so với công nhân Trung Quốc, điều đó có nghĩa là các nhà đầu tư khác có thể sớm theo.
Tiếng Anh
